10 ADIMDA BESLENME HAKKINDA DOĞRU BİLİNEN YANLIŞLAR

Alaşehir Özel Sarıkız Hastanesi Personellerinden Diyetisyen. Bilge Nur Yörük, sağlıklı beslenmenin püf noktalarını bundan böyle gazetemizin okurlarıyla paylaşacak. Periyodik aralıklarla bilgi ve birikimini Alaşehirlilere aktaracak olan Yörük’e gazetemiz yazı ailesine hoş geldin diyor, meslek hayatında başarılar diliyoruz. Diyetisyen Bilge Nur Yörük, “10 Adımda Beslenme Hakkında Doğru Bilinen Yanlışlar “ başlık yazı ile siz değerli okurlarımızla buluşuyor. Yörük’ün konuya ilişkin aktardığı bilgiler şunlar:

1-DİYETTE EKMEK TÜKETMEMEK. Çoğu birey diyet yaparken ekmek tüketmekten kaçınıyor. Ancak beynimiz ilk enerji kaynağı olarak glukozu kullanmaktadır. Glukozun en yoğun bulunduğu gruplardan biri de karbonhidrat grubudur. Karbonhidrat grubu ekmek,çorba, pilav makarna yulaf ve un mamullerinin hepsini kapsamaktadır. Ekmek tüketmiyor olabilirsiniz ancak bu gruplardan birinin ölçüsünü tutturamadığınız takdirde ekmek yemeseniz bile kilo almanız kaçınılmaz olacaktır. 2-DETOKS SULARI. “Yağ yakıcı detokssuları,metabolizma hızlandırıcı detoks suları, ödem attırıcı detoks suları” bunların hepsi temelde bireye daha fazla su içme alışkanlığı kazandırabilmek içindir. Hiçbir karışım suyun tek başına yağ yakma kilo verdirme gibi bir etkisi bulunmamaktadır. 3-AKŞAM 17:00’DAN SONRA YEMEK YEMEĞİ KESMEK. Beslenme listesi tamamen bireye ve yaşam tarzına göre planlanmalıdır. Akşam beşten sonra yemek yemeği kesmek vardiyalı çalışan nöbet tutan veya ağır işte çalışan bireyler için yapılabilecek en yanlış davranışlardan biridir. Temel mevzu alınan ve harcanan kalori dengesini iyi kurabilmektir. 4-YUMURTANIN SARISI KOLESTEROL YÜKSELTİR. Yumurta besin değeri açısından örnek protein olarak nitelendirilir. Kolesterolü yükselten tek besin olarak yumurtayı hedef almak ve suçlamak, biz insanlar için örnek protein olan yumurtaya biraz haksızlık olur. Yumurta dışında beslenmenizde tercih ettiğiniz ekmek, yemeklerinizde kullandığınız yağın çeşidi, fiziksel aktivite düzeyiniz, alkol alışkanlığınız vesaire bunların hepsi kolesterol değerlerinizi yumurtadan daha çok tetikleyen unsurlardır. Üstelik yumurtanın sahip olduğu çoklu doymamış yağ örüntüsünün kolesterol düşürücü etkisi bulunmaktadır. Aslında yumurta kolesterol düşürüyor bile diyebiliriz. Tavsiye edilen tüketim düzeyi ise kolesterolü yüksek bireyler için haftada 2-3 kez, diğer bireyler için ise her gün 1 adet tüketilmesinde hiçbir sakınca yoktur. 5-DİYETTE ÖDÜL YEMEĞİ ALGISI. Diyette ödül olarak nitelendirilen gıdalar genelde yasaklı listesinin başında yer alan gıdalar oluyor. Ancak beslenmeye yasak veya ödül olarak bakmak kesinlikle yanlış ve sizi geriye götüren bir davranıştır. Yasak olan her şeyin cazip geldiği gibi aynısı beslenme içinde geçerli olacaktır. Bireyin kendini bu şekilde kodlaması yasak olan her şeye daha fazla aşerme ve can isteme durumunu tetiklemektedir. Her şeyin başı dengede bitiyor. Yediğiniz bir dilim çikolatalı pastadan sonraki öğünlerinizin karbonhidrat içeriğinden kısarak ve ertesi gün daha fazla hareket, fiziksel aktivite ile dengelediğiniz sürece daha mutlu olacaksınız. 6-DİYETTE MEYVE TÜKETMEK ŞEKER İÇERDİĞİNDEN DOLAYI KALORİLİDİR. Meyveler şeker içerir evet ancak bu meyve şekeri olarak adlandırılan fruktoz ismiyle bilinir. Açlık anlarında tek başına tüketilen meyve vücut tarafından fruktoz yani şeker olarak algılanır. Glisemik indeks dediğimiz kan şekerini yükseltme hızı aniden gerçekleşir. Bu yüzden kişi açlık anında meyve tüketip doğru bir şey yaptığını sanar ancak tek başına tüketilen meyvenin en fazla 1-1:30 saat kadar tok tutma etkisi mümkündür. Yapılan öğün sadece fruktozdan ibaret olursa kan şekeri ani yükselecek ve salgılanan daha fazla insülin ile ani düşecektir. Bunun sonucunda kan şekeri olması gerektiği dengeyi koruyamayacak ve kişi derin açlık hissedecektir. Burada yapılan en büyük yanlış meyvelerin kilo aldırması değil meyvelerin öğünlerde tek başına kullanılmasıdır. Bu yüzden meyvelerin yanına bir protein grubu veya küçük miktarlarda yağlı tohum eklemek kişiye daha uzun süre tokluk sağlayacaktır.   7-SAĞLIKLI BESLENMEK ÇOK ZOR VE MASRAFLI. Aksine sağlıklı beslenmek bir o kadar kolay ve ulaşılabilir. Protein barlar, avokadolu kahvaltılar, bitkisel sütler, tuzu azaltılmış fümeler kullanmak zorunda değiliz. Evdeki malzemeler ne ise bunları biyoyararlanımı en yüksek şekilde kullanabilmektir;sürdürülebilir ve sağlıklı beslenmek. Örneğin mutfağımızın mihenk taşı olan kuru fasulye- pilav veya tavuklu pilav- ayran veya ezogelin, mercimek gibi birkaç grubun birleşimi ile yapılan çorbaların içeriği mükemmel diyebileceğim kadar kalitelidir. Kuru fasulye pilav menüsünde kuru baklagiller ve karbonhidrat grubunun birlikte tüketilmesi protein biyoyararlanımı önemli ölçüde artırmaktadır.  Özellikle tahılların C VİTAMİNİ kaynaklarıyla birlikte tüketilmesi demir ve kalsiyumun vücutta kullanım oranını da artırmaktadır.    8-YAĞ YAKTIRAN BESİNLER. Hiçbir besinin tek başına yağ yaktırma özelliği yoktur. Metabolizma hızlandırıcı etkisi olabilir onu da şu şekilde açıklıyoruz; örneğin acı,termojenik etkisinden dolayı vücut sıcaklığını arttırmaktadır. Ancak acı biberin aynı zamanda iştah acıcı özelliğini de unutmamak gerekir. Bunun yanında mide rahatsızlığı çeken veya uzun süre acı biber kullanımı sonucu tetiklenen reflü ve gastrit tehditlerini de görmezden gelemeyiz. 9-LAKTOZSUZ SÜTLER EKSTRA ŞEKER İÇERDİĞİNDEN DOLAYI TATLIDIR Laktozsuz sütler laktoz intoleransı yaşayan bireyler için geliştirilmiştir. Laktaz, süt şekeri olan laktozu parçalayan enzimdir. Kimi bireylerde laktaz enzimi yetersizliği veya eksikliğinden dolayı süt içtiklerinde hazımsızlık şişkinlik gibi problemler kaçınılmaz olacaktır. Bu yüzden sütlere dışarıdan laktaz enzimi ilavesi ile laktozu parçalanmış olarak piyasaya sunulur. Böylece hazımsızlık şişkinlik sorunları ortadan kalkmış olur. Laktozsuz sütlerin daha tatlı bir tat vermesinin sebebi işte tam bu yüzdendir yani süt şekeri hali hazırda parçalanmış olarak tüketildiğinden dolayıdır. 10-BİTKİSEL SÜTLER HAYVANSAL SÜTLERDEN DAHA SAĞLIKLIDIR Bitkisel sütler badem, yulaf, Hindistan cevizi gibi besinlerin su ile robottan geçirilip kalan tortusu süzülerek elde edilir. Bitkisel sütler genelde çeşitli kahveler için veya vegan bireyler tarafından tercih edilmektedir. Ancak bu sütlerin besin içeriği olarak hayvansal sütlerin yanından bile geçemediği yapılan çalışmalar ile doğrulanmıştır.